Są takie momenty, gdy dziecko prosi: „Poczytaj mi…”, a ty akurat naprawdę, naprawdę nie masz ani chwili czasu. Co wtedy? Ano wtedy możesz na przykład odpowiedzieć: „To ty mi poczytaj!”. Dziecko się oburzy, wydmie usta i odburknie: „Ale ja nie umiem. Nie znam wszystkich liter”. A ty na to z szerokim uśmiechem: „Ale wcale nie musisz znać wszystkich liter. Litery do niczego tu nie będą potrzebne”. Dziecko zrobi wielkie oczy, ty zaś sięgniesz na półkę i zdejmiesz z niej „Czerwonego Kapturka” z serii „Swoimi słowami” i wręczysz dziecku. A potem wrócisz do przedświątecznych zajęć, jednocześnie zamieniając się w słuch.
Kiedy pierwszy raz
wzięłam tę książkę do rąk, poczułam lekką konsternację. Przekartkowałam,
przyjrzałam się bardzo „technicznym” ilustracjom i ogarnął mnie niepokój, czy
ja aby na pewno będę potrafiła wydobyć z tak przedstawionego „Czerwonego Kapturka” jakąś opowieść. Nie doceniłam jednak własnych dzieci, ich niebywałej
wyobraźni i zdolności kreacji.
Książka Soni Chaine i
Adriena Pichelina nie zawiera w zasadzie ani jednego słowa. „W zasadzie”, bo streszczenie
baśni zamieszczono na dołączonej zakładce, jest to jednak raczej rodzaj ściągi
dla dorosłych, którzy chcieliby przypomnieć sobie fabułę. Jest też instrukcja, w której krótko wyjaśniono, jak bawić się z
książką, oraz legenda, która przedstawia postaci i przedmioty występujące w
opowieści. Mamy więc tu Czerwonego Kapturka, mamę, babcię, wilka, myśliwego
oraz las, dom, łóżko i kamienie. Wszystkie postaci i przedmioty mają formę łatwo
dających się skojarzyć piktogramów: ludzie to trójkąty o różnej wielkości i
barwie, wilka reprezentują czarne nożyce, las to zielony kwadrat itd.
Te symboliczne postaci i
przedmioty znajdziemy na kolejnych
stronach, usytuowane w otwartej przestrzeni obrazu uproszczonego do minimum. Jest
więc na przykład czerwony trójkąt przemieszczający się po białej linii ścieżki
wśród jednolicie zielonego tła lasu. Na pomarańczową sylwetę domu nakłada się w
pozycji poziomej fioletowy trójkąt – to babcia leży w łóżku. Gdy wilk ją
pożera, czarne nożyce przybierają barwę fioletu.…
Dla ułatwienia legendę z piktogramami umieszczono także na zakładce z tasiemką, dzięki czemu można mieć ją zawsze na widoku. Opowiadać może dziecko,
dorosły, można też robić to wspólnie, z podziałem na role i dorzucaniem w
dowolnym momencie własnych pomysłów. Można podążać zgodnie z rytmem opowieści
przedstawionym w streszczeniu lub znanym sobie z którejkolwiek wersji baśni, albo
też całkowicie puścić wodze fantazji i stworzyć własną oryginalną wersję „Czerwonego
Kapturka”, która będzie tylko luźną adaptacją oryginału.
Moje dzieci wymyśliły wersję
historii, w której Czerwony Kapturek biegnie do lasu w pogoni za swoim udomowionym
pająkiem (!), który niespodzianie wyrwał się na wolność. Rozzłoszczone,
krzyczące dziecko w ogniście czerwonej czapce wzbudza przerażenie wilka
wałęsającego się przy leśnej ścieżce. Wilk bierze nogi za pas i pędzi schronić
się w domku babci. Zapach smakowitej potrawki, którą babcia właśnie sobie
przyrządziła wyzwala w nim jednak prawdziwie wilczy głód, w wyniku którego
pożera nie tylko potrawkę, ale i babcię! Lecz co to? Słychać pukanie do drzwi,
a w oknie miga ta straszna czerwona czapeczka! Zrozpaczony wilk wciska na łeb
czepek babci i wskakuje do jej łóżka…
Dawno się tak nie
śmiałam, jak przy wszystkich tych wersjach Czerwonego Kapturka, które powstały
dzięki zabawie z tą książką. Niech jej minimalizm Was nie odstraszy! Piktogramy
to klucz do opowieści, w których dziecko samo decyduje o scenerii, cechach
bohaterów, liczbie wątków, zwrotach akcji i przebiegu zdarzeń. Stając się
autorem własnej opowieści i prezentując ją odbiorcom, ćwiczy umiejętność
tworzenia logicznych związków przyczynowo-skutkowych, uczy się doboru słów
określających stany emocjonalne i sposoby reagowania, oraz łączenia ich w
spójną wypowiedź.
Pozycja dla szerokiego
grona odbiorców: od dzieci najmłodszych po te, które już same czytają, a mają
ochotę pobawić się konwencją baśni o Czerwonym Kapturku. Znakomita na wszystkie
te chwile, kiedy nie masz czasu lub możliwości, by poczytać dziecku, chociaż
jesteś obok (prasujesz, gotujesz, prowadzisz samochód…). To także oryginalna pomoc dla pedagogów, logopedów,
psychologów i wszystkich pracujących z dziećmi w przedszkolach, szkołach,
bibliotekach.
Sonia Chaine, il. Adrien
Pichelin, Czerwony Kapturek. Seria: Swoimi słowami, tłum. Magdalena
Wanielista, wyd. Entliczek 2016.
Wiek: 3+
Wiek: 3+