Popatrz w niebo

Zadanie konkursowe było następujące: stworzyć projekt trzech książek dla dzieci, które będą rosły razem z małymi czytelnikami. Koncepcja musiała być spójna, atrakcyjna wizualnie, wartościowa merytorycznie, wszystko po to, by osiągnąć założony cel: wprowadzenie najmłodszych w świat książek.  Wysoko postawiona poprzeczka, czyż nie?

Wyzwanie zostało podjęte, a laureatami pierwszej edycji konkursu TRZY/MAM/KSIĄŻKI zorganizowanego przez Instytut Książki w ramach narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa  zostały Joanna Gębal i Monika Zborowska. Stworzony przez nie  książkowy trójpak „Popatrz w niebo”  właśnie trafia do rąk małych czytelników dzięki wydawnictwu Muchomor.

Osią tematyczną książeczek jest niebo – nieodłączny element otaczającego dziecko świata.

Część pierwsza to barwne plamy, kształty, kontury przedmiotów.  Duże, uproszczone wzory w kontrastowych kolorach, które noworodek, mający jeszcze ograniczone możliwości percepcji wzrokowej dostrzeże, i na których się skupi. Czerwona planeta, czarne niebo z żółtymi kropkami gwiazd, świetlistobiały ogon komety. Kartonowe karty książki można wykorzystać także do zabawy w tworzenie własnych kompozycji  - wystarczy je wyciąć i w dowolny sposób ze sobą zestawiać, aby stworzyć maluszkowi zestaw najbardziej przykuwający jego uwagę.

Jest w tych ilustracjach spokój i jednocześnie energia Wszechświata, niezmienność rytmów, przestrzeń nieba nad głową, nieogarniony rozmach gwiezdnych konstelacji.

Część druga, kierowana do dzieci między pierwszym a drugim rokiem życia, wprowadza w świat podstawowych zjawisk przyrody i zachęca do świadomej obserwacji zachodzących na Ziemi procesów: W nocy na niebie świeci księżyc, za dnia – słońce. Z chmur pada deszcz. Gwiazdy migocą wysoko nad naszymi głowami etc.

Kształty powoli się dookreślają, przybierając formę, którą dziecko będzie operować przez najbliższe lata – słońce to wesoła kula z żółtymi promykami, deszcz – grube szaro-niebieksie kreski, gwiazdy to kanciaste wieloramienne figury z mrugającym oczkiem.

Pojawiają się też pierwsze pojęcia, odzwierciedlone na ilustracjach: gorące/zimne; jasne/ciemne; puste/tłoczne. A po niebie płyną obłoki, fruwają ptaki, gdzieś wysoko latają samoloty, a jeszcze wyżej – rakiety. Dziecko doświadcza tej wysokości, oglądając książeczkę w pionie: samolot jest już na skraju stronicy, ptak spogląda w niebo, rakieta wznosi się pionowo.

Trzecia część to już opowieść. Jej bohaterem jest Księżyc, który u progu nocy wyrusza na poszukiwania towarzysza zabaw. Obserwując wędrówkę Księżyca, dziecko poznaje najbliższe otoczenie człowieka: las i jego mieszkańców (drzewa, ptaki, myszki) oraz miasto, gdzie w domach ludzie już ułożyli się do snu. Na szczęście pewien mały chłopiec jeszcze nie śpi i będzie mógł pobawić się z Księżycem. Wspólne liczenie gwiazd ukoi ich obu i wyciszy, podobnie jak małego odbiorcę tej historii, opowiedzianej prostymi, nastrojowymi zdaniami (w pierwotnej wersji utwór był wierszowany, uważam jednak, że zdecydowanie zyskał w prozie). 

Książki wydano bardzo starannie:  grube kartonowe strony, przyjazny format 17x17 cm, matowy papier, zaokrąglone rogi. Graficznie – dla mnie zachwyt. Szczególnie ilustracje w trzeciej części.

Wszystkie trzy książeczki „rosną” razem z dzieckiem, towarzysząc mu na każdym etapie rozwoju. Od pierwszych dni, kiedy maluch uczy się dostrzegać i rozpoznawać najważniejsze dla niego obiekty, aż po samodzielną aktywność wieku przedszkolnego, kiedy to dziecko wychodzi poza obręb domowej przestrzeni ku światu i interakcjom społecznym, nawiązując pierwsze koleżeńskie relacje i ucząc się wspólnego z innymi działania.

Popatrz w niebo, część 1., 2., 3., Joanna Gębal, Monika Zborowska, wyd. Muchomor 2017
Wiek: 0–3