Lenka

Miałam siedem lat. Wróciłyśmy z mamą od okulisty i już od progu zawołałam (ucieszona) do babci: „Będę nosiła okulary!”. A babcia zaczęła płakać.

Kiedy o tym myślę ponad 30 lat później, dochodzę do wniosku, że miałam dużo szczęścia. Bo poza tą babciną reakcją, która mnie zresztą nieco zdziwiła, nikt nigdy nie dał mi odczuć, że noszenie okularów jest czymś, czego można się wstydzić, a bycie okularnicą to obciach. Pamiętam za to, jak się bałam, że moje blond włosy staną się rude. Bo bycie „ryżym” znaczyło wówczas bycie innym. Na widok „ryżego”, trzeba było się uszczypnąć szybko trzy razy w przedramię, bo przynosił pecha… (!).  

Dzieci, także te małe, potrafią być bardzo okrutne i konsekwentne w odrzucaniu tego, kogo uznają za niepasującego do reszty. Bycie grubym, brzydkim, w kiepskiej kondycji fizycznej, biednym, z rodziny patologicznej, mniej zdolnym, nieśmiałym, niepełnosprawnym – istnieje długa lista „wykroczeń” za które karą bywa odrzucenie i izolacja.

Boimy się tego nawet w dorosłości, pielęgnujemy więc gorliwie piękno naszych ciał. Tym samym, o ironio!, kółko się zamyka, bo coraz trudniej sprostać fizycznym wyśrubowanym ideałom.

Lenka, bohaterka książki Katalin Szegedi, przyszła na świat „tak śliczna i okrąglutka jak księżyc w pełni”. Ale szybko okazuje się, że jest po prostu gruba, co dają jej odczuć dzieci z podwórka. Ośmieszanie, szydzenie, wyzywanie od prosiaków i odmowa wspólnej zabawy – z każdą taką sytuacją Lenka traci pewność siebie, a jej wrodzone radosne usposobienie zaczyna ustępować rozgoryczeniu. Dziewczynka zaczyna wątpić w to, czy ktoś taki jak ona może znaleźć kompana do zabawy, bratnią duszę, przyjaciela. Woli siedzieć w domu, w swoim pokoju i oddawać się temu, w czym zawsze była dobra: rysowaniu.

 

Ceniona węgierska ilustratorka kreśli pełnymi przepychu barwami bogaty wewnętrzny świat Lenki i ukazuje jej rysowniczą pasję i talent. Dziewczynka przedstawiana jest zawsze w ciepłych, nasyconych odcieniach czerwieni, jej rumiana buzia budzi sympatię, a czytelnik zastanawia się w duchu: „Czemu te dzieci się czepiają?”.  Mama Lenki otwarcie się temu dziwi, dlatego wykrzykuje do córki:

„Oj, ale o czym ty mówisz? Przecież wcale nie jesteś gruba! Jesteś piękna właśnie taka, jaka jesteś!”.

Te matczyne słowa, mimo że prawdziwe, nie mają jednak mocy i Lenka im nie ufa. Dopiero obecność i uwaga nowo poznanego kolegi, skoncentrowana wyłącznie na jej rysowaniu, a nie wyglądzie, pozwoli Lence odbudować poczucie własnej wartości i polubić siebie.

Ta bardzo aktualna, potrzebna i ważna książka jest idealną lekturą na początek roku szkolnego, bo to czas, kiedy dziecko trafia w nowe grupy społeczne i często musi stawić czoła nieprzychylnemu nastawieniu innych. Cieszę się, że przypomniałam sobie akurat teraz o tym tytule w naszej biblioteczce.

W czasach kiedy jednym okrutnym internetowym postem można zniszczyć czyjąś pewność siebie, warto już od małego hartować dzieci lekturami takimi jak „Lenka”. Trzeba im przypominać, że sytuacje tego typu zdarzają się wszędzie – jeśli nie mnie, to tobie – i że nie oznaczają końca świata; można sobie z nimi poradzić wspólnymi siłami.

Książka zostawia małego czytelnika świadomego problemu, ale też pełnego otuchy i pozytywnego nastawienia.

Katalin Szegedi, Lenka, tłum. Sebastian Stachowski, wyd. Namas 2010.
Wiek: 4+