Nauka i zabawa z językiem angielskim /1./

Wszyscy chcielibyśmy, żeby nasze dzieci znały język angielski, nawet jeśli jeszcze nie teraz, to na pewno w nieodległej przyszłości. Im wcześniej zaczniemy coś robić w tym kierunku, tym lepiej. Nie warto oczywiście męczyć przedszkolaka ćwiczeniami z angielskiej gramatyki. Chodzi wyłącznie o to, by przygotować dziecko do nauki języka, osłuchać je z jego brzmieniem, uczynić angielski czymś znajomym, co dobrze się kojarzy.

Ten wpis jest pierwszym „odcinkiem” cyklu, w którym opowiem o naszych sposobach nauki angielskiego.

Na początek trochę prywaty:

Dla moich dzieci wybrałam przedszkole o profilu angielskim, w którym zajęcia językowe odbywają się codziennie (ale angielski nie jest językiem komunikacji w przedszkolu). Systematyczny kontakt z językiem w formie przedszkolnych zajęć daje dużo, to oczywiste, ale jednak nie wystarczy. W domu też trzeba działać: bawić się, śpiewać i czytać. 

Mam znakomite porównanie między córką a synem (uczęszczającymi do tego samego przedszkola, choć nie w tym samym czasie). Z córką bawiłyśmy się angielskim także w domu – dużo i w rozmaitych formach. Synowi poświęciłam na tym polu znacznie mniej uwagi. Efekt jest taki, że córka w wieku 5 lat rozumiała większość czytanych jej po angielsku książeczek. Syn nadal domaga się tłumaczenia. Pamiętając oczywiście o tym, że wchodzić tu mogą w grę różnice osobowościowe i inne czynniki, zostanę na stanowisku, że to, co systematycznie i w ciekawy, wciągający sposób zaproponujemy dziecku w domu, jest właśnie tym „obyciem” i osłuchaniem, którego nie zastąpi zorganizowana nauka języka.

Jak więc bawić się angielskim z dziećmi?

Tak jak lubicie się bawić w ogóle! Czyli:

• Jeśli kochacie czytać, czytajcie!
• Jeśli wolicie łamigłówki, zadania i zagadki, sięgnijcie po nie!
• Jeśli lubicie słuchanie piosenek, śpiewanie i ruch – naprzód marsz!

Ważne, aby robić to wtedy, kiedy ma się choć trochę wolnego czasu. Nie na siłę, z zegarkiem w ręku, w napięciu. Wybierzcie taką aktywność, którą sami lubicie, która również i Wam pozwoli odpocząć i spędzić miło czas.

Zaczniemy więc w tym odcinku od kart pracy, zadań i słuchania/śpiewania. Prawdę mówiąc, zaczęłabym od czytania, ale o kolejności zdecydował przypadek: miałam zamiar pokazać na blogu karty Kapitana Nauki, i gdy się zabrałam do pisania recenzji, wpadł mi do głowy pomysł na cykl. W przkonaniu, że może to się komuś przydać, utwierdziła mnie Karolina z bloga Dżin z tomikiem, która zapytała na FB, w jaki sposób czytam dzieciom anglojęzyczne książki, czy im je tłumaczę, gdzie kupuję poszczególne tytuły itd.

Kiedyś, jeszcze na studiach, gdy dorabiałam korepetycjami z angielskiego dla dzieci, nie było wielu gotowych pomocy do nauki. Rysowałam więc karty sama: na jednej stronie rysunek, na drugiej podpis. Ręcznie tworzyłam uzupełnianki literowe i wyrazowe, rebusy. Wymyślałam krzyżówki. Rzecz jasna nadal możecie tak robić – to wielka frajda, ale zajmuje sporo czasu.

Karty i książeczki ćwiczeń wyręczają nas w tym znakomicie. Otrzymujemy gotowy materiał, z którym musimy się tylko zapoznać i dostosować go do własnych potrzeb.

Zagadki obrazkowe Kapitana Nauki to 104 prostokątne karty w podręcznym rozmiarze. Pakiet „Angielski dla przedszkolaka” kierowany jest do dzieci w wieku 3–5 lat, natomiast „Angielski dla ucznia” dla dzieci w wieku 6–9 lat. Karty różnią się stopniem trudności, rodzajem zadań, uszczegółowieniem. Młodsze dzieci znajdą tu proste pytania, szukanki, zadania wymagające zastanowienia i dokonania wyboru. Jakie produkty są potrzebne do zrobienia sałatki? Jakie ubrania włożymy, gdy jest zimno? Co dać do jedzenia królikowi, a co kotu? 

Starsze spotkają się ze znacznie szerszym słownictwem (np. nazwy owadów, zasady ruchu drogowego, choroby) oraz zadaniami takimi jak ułożenie z obrazków historii, uzupełnienie brakujących liter w wyrazach, połączenie poleceń z obrazkami („Put your book on your head!), wybranie właściwego słowa. Będą też mogły pogłówkować, jaką potrawę można przyrządzić z przedstawionych na obrazku produktów, wskazać na ilustracji zwierzęta niejedzące mięsa albo najszybszy pojazd.

Karty zostały pomyślane tak, że można je zabrać ze sobą, wrzucić do torebki, plecaka, do przybornika w fotelu samochodowym. Są ze sobą spięte, rozkładają się tak jak kołonotatnik. Jest to zarówno ich zaletą, jak i wadą. Lubię pojedyncze karty (np. firmy Usborne), które są nieco łatwiejsze w manipulacji, rysowaniu na nich czy pisaniu. Z drugiej strony – powiedzmy sobie szczerze – ciągle giną. Tutaj takiego ryzyka nie ma. Ponieważ materiał został podzielony tematycznie (np. żywność, zwierzęta, pojazdy) zespolenie kart sprawia, że dane partie materiału zawsze są razem, łatwo można do nich wrócić, żeby powtórzyć zabawę i sprawdzić postępy.

Zagadki obrazkowe Kapitana Nauki i wszystkie inne karty tego typu sprawdzą się jako „przerywnik” w ciągu dnia, gdy mamy kilka chwil na zabawę z dzieckiem i w tak zwanym międzyczasie, gdy czekamy na coś i ten krótki moment możemy wypełnić aktywnością. Do zabawy i pracy z większością kart nie są potrzebne w zasadzie żadne akcesoria, do niektórych zadań przyda się ołówek lub pisak.

W skład zestawów „Angielski dla przedszkolaka” i „Angielski dla ucznia” wchodzą także książeczki z ćwiczeniami. Tutaj warto już usiąść z dzieckiem przy stoliczku lub biurku, wziąć ołówki, kredki i skupić całą uwagę na kilku wybranych ćwiczeniach. Są to zadania typu „prawda czy fałsz”, zabawy w łączenie kropek, rozpoznawanie zwierząt po ich cieniach, puzzle, wykreślani, kolorowanki.

Zarówno karty, jak i zagadki umożliwiają natychmiastowe sprawdzenie poprawnej odpowiedzi – na odwrocie karty lub na ostatnich stronach książeczki.

Kiedy sprawdzamy dany wyraz czy frazę, wyróbmy sobie nawyk sprawdzenia również poprawnej wymowy. To ważne!. Nie możemy uczyć dziecka słownictwa, jeśli nasza wymowa jest błędna! Wielu dorosłych wyrobiło sobie w czasie szkolnego nauczania bardzo złe nawyki w tym zakresie, które potrafią pokutować latami. Sama jestem tego przykładem – języka angielskiego zaczęłam uczyć się już w trzeciej klasie podstawówki, ale jak się później okazało, mój mówiony angielski daleki był od poprawności, właśnie ze względu na tę błędnie utrwaloną wymowę. Kiedy więc uczymy dziecko nowych słów, zawsze sprawdzajmy ich brzmienie i powtarzajmy je na głos.

Ponieważ na co dzień nie mamy zbyt wielu okazji do mówienia po angielsku, świetnie sprawdzą się tutaj piosenki, których możemy słuchać wspólnie z dzieckiem, jadąc samochodem, przygotowując posiłek, jako wyciszankę na dobranoc… Najlepiej sięgnąć po utwory z nieskomplikowanym tekstem i łatwo wpadającą w ucho melodią. Chodzi o to, aby dziecko potrafiło zapamiętać i zaśpiewać piosenkę, i w ten sposób nieświadomie uczyło się wymawiania i rozumienia ze słuchu.

Można nagrać sobie wybrane utwory na płytę czy pendrive’a, wydrukować tekst piosenek z Internetu, poszukać na YouTube wersji karaoke, by próbować śpiewać samodzielnie. Można też rozejrzeć się za gotowymi zestawami płyta + książka.

„Angielski dla dzieci. Piosenki” wydawnictwa Edgard to takie właśnie combo. Piętnaście piosenek, z których część to popularne nursery rhymes, jak „Baa Baa Blacj Sheep”, „Mary Had a Little Lamb”, „Twinkle, Twinkle Little Star”, „Hush, Little Baby”, inne to znane i lubiane piosenki i rymowanki – „Alphabet Song”, „If You’re Happy and You Know It” czy „Old MacDonald”.

Książka zawiera tekst każdej piosenki, zarówno w języku angielskim, jak i polskim, a także nuty. Na końcu znajduje się słowniczek. Na dołączonej płycie CD wszystkie utwory wykonuje Julliette Edwins, ośmioletnia Brytyjka wraz z ojcem. To bardzo miły dla ucha duet; aranżacje utworów są naprawdę przyjemne, pogodne ale nie kiczowate, co zdecydowanie nie jest normą, jeśli chodzi o piosenki do nauki języka angielskiego. Na płycie znajdują się także wersje karaoke wszystkich utworów.  

Sposobów na „śpiewającą naukę” jest wiele. Może to być – jak czytamy we wstępie publikacji –  „śpiewanie wspólnie z wykonawcą, odgadywanie rymów, układanie tekstu z rozsypanki słów podczas odsłuchiwania, uzupełnianie brakujących wyrazów, śpiewanie na głosy” i wiele innych. Ja najczęściej śpiewam razem z dziećmi w aucie. Naszą ulubioną piosenką jest „Bingo” – utwór, w którym głośno literujemy imię psa. I jeszcze kołysanki, które kiedyś, gdy dzieci były młodsze, stanowiły obowiązkowy punkt wieczoru, ale i teraz czasem wracają. Hush, little baby, don’t say a word…

Angielski dla przedszkolaka. Kreatywne zabawy i łamigłówki (3–5 lat); Angielski dla ucznia. Zagadki i łamigłówki (6–9 lat); Angielski dla dzieci. Piosenki (3–7 lat), Kapitan Nauka, wyd. Edgard 2016, 2017.