Przygoda Marlenki

Kilkuletnia Marlenka, znudzona samotnym przesiadywaniem w oknie, wybiega z domu w zimowy dzień, aby pobawić się na śniegu. Jego płatki zdają się wołać do niej zupełnie jak dzieci i zachęcać do wspólnej zabawy. Dziewczynka wpada radośnie w wirującą na wietrze białość. Jest trochę jak Kaj Andersena, gdy wsiada na srebrne sanki i pozwala zabrać się  do śnieżnego ogrodu Królowej Zimy.

Władczyni tej krainy, podobnie jak Królowa Śniegu, mieszka we wspaniałym lodowym zamku, który oszałamia swą majestatycznością. Marlenka „z zachwytem spogląda na błyszczące mury, / na sklepienia wież krągłe jakby cukru głowy, / i na ściany wyniosłe jakby szklane góry”.

Sprowadzenie Marlenki to prezent urodzinowy dla córki Królowej Zimy. Maleńka księżniczka chce zawłaszczyć sobie dziewczynkę jak Mała rozbójniczka Gerdę, ale na szczęście nad wszystkim czuwa miłościwa królowa.

To dobra monarchini, serdeczna i czuła. Cieszy się radością swojej córki, ale dba także o Marlenkę. Obserwuje zabawy dziewczynek ze śnieżynkami, wspólnie z nimi rusza w tanecznym korowodzie, kiedy jednak widzi zmęczenie małego gościa, każe natychmiast przygotować  sanie zaprzężone  w cztery polarne niedźwiedzie. Marlenka wraca do domu, prosto w ramiona wyczekującej jej matki.

Matki, która, nie bacząc na zimno, w samej tylko sukni wybiega ku dziewczynce, uśmiecha się i  jest taka szczęśliwa! Jak bardzo musiała się martwić, gdy po powrocie z miasta nie zastała w domu swojej córeczki! Teraz „Wyciąga ręce, tuli Marlenkę w ramionach. / - Wróciłaś wreszcie do mnie, córeczko kochana!”. Dziewczynka opowiada coś o „płatkach – jak żywych, / o Królowej Zimy i małej królewnie…”, fantazja miesza się z rzeczywistością, może mała błąkała się gdzieś po polach, może przysnęła w śniegu i przywołuje teraz senne obrazy…

Marlenka przeżyła czarodziejską przygodę, podążywszy za roztańczonymi śnieżynkami jak Alicja za pędzącym Białym Królikiem. Z perspektywy dziecka słuchającego tej baśniowej opowieści bohaterka książki wspaniale się bawiła, poznała niezwykłe postaci, zobaczyła wyjątkową, niedostępną innym krainę. Dorosły może jednak interpretować  tę przygodę całkiem inaczej. W zastygłym niebiesko-białym ogrodzie i zimnych komnatach zamku dziewczynka mogła równie dobrze błąkać się w zdumieniu, nie do końca zdając sobie sprawę z tego, jak daleko zawędrowała i co właściwie ją spotkało.

Ilustracje  Sibylle von Olfers, która właśnie „Przygodą Marlenki” debiutowała w 1905 roku, są typowo dla niej pogodne i delikatne, a mieszkańcy zimowej krainy to istoty o krągłych dziecięcych kształtach i pyzatych zaróżowionych policzkach. A jednak wysmukłe milczące stalaktyty ozdabiające stropy lodowych komnat i gładkie lustrzane posadzki zasiewają w dorosłym czytelniku ziarenko niepokoju.

Mnie obrazy  von Olfers przyniosły wspomnienie „Pałacu lodowego” Tarjei Vesaasa – norweskiej baśniowej opowieści, którą przeczytałam kiedyś jako nastolatka i która głęboko mnie poruszyła. Do dziś pamiętam opisy lodowych, koronkowych białości, sennych cichych przestrzeni pałacu, pustki, który przyciąga i pochłania. W krainie rządzonej przez Królową Zimy dostrzegłam je na nowo.

I nawet jeśli założymy, że takie postrzeganie bardzo prostej w gruncie rzeczy fabuły jest pewną nadinterpretacją, tym bardziej warto docenić wielowymiarowość tej opowieści i jej kunsztowną prostotę, która otwiera przed czytelnikami ich własne, osobiste  światy wyobraźni.

Sibylle von Olfers, Przygoda Marlenki, tłum. Eliza i Andrzej Karmińscy, wyd. Przygotowalnia, Kraków 2017.
Wiek: 3+

O innej, najsłynniejszej książce von Olfers – „Dzieci korzeni” przeczytacie w mojej recenzji dla tygodnika „Kultura Liberalna”.